Przez żołądek do szczęścia – 90% szczęścia powstaje… w brzuchu!

13 lipca 2021

Czy myślimy mózgiem? W dużej mierze tak, jednak nie tylko on ma determinujący wpływ na nasze samopoczucie, apetyt czy sen, a co za tym idzie, na nastrój połączony z myślami! Olbrzymie znaczenie ma nasz układ pokarmowy, nieraz nazywany drugim mózgiem – w jelitach liczba neuronów, czyli komórek odpowiedzialnych za przetwarzanie i przekazywanie informacji, jest większa niż w rdzeniu kręgowym! Co takiego dzieje się w brzuchu, że wpływa na nasze poczucie szczęścia? Wyjaśnia dr Hanna Stolińska, dietetyk kliniczny w kampanii Dobre Zboże Wiele Może.

Serotonina

Kto nie słyszał o hormonie szczęścia? Tak właśnie nazywana jest serotonina, czyli neuroprzekaźnik, który w 90% powstaje właśnie w jelitach[1]! Wpływ na jego produkcję ma mikroflora jelitowa, która, w zależności od składu, może wspierać jej wytwarzanie bądź wręcz przeciwnie, prowadzić do obniżenia jej poziomu w organizmie, a co za tym idzie, obniżenia nastroju, kłopotów ze snem bądź zaburzeń apetytu.

Flora bakteryjna odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy jelitowej. Pełni ona również funkcję metaboliczną. Dostarcza składników odżywczych poprzez rozkład węglowodanów złożonych do cukrów prostych i krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Nadrzędną rolą w rozwoju chorób jelit odgrywa zaburzenie funkcjonowania połączeń pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym tzw. osi mózg-jelito. Dysfunkcja ta prowadzi do zaburzeń motoryki jelit, przewodzenia impulsów czuciowych oraz wpływa na układ immunologiczny przewodu pokarmowego.

wyjaśnia dr Hanna Stolińska, dietetyk kliniczny, ekspert w kampanii Dobre Zboże Wiele Może.

Mikroflora a depresja

Wpływ mikroflory jelitowej na procesy powstawania neuroprzekaźników takich jak serotonina, ale i syntezę, fermentację i rozkład składników odżywczych, jest bardzo mocno powiązany z naszym samopoczuciem. Im sprawniejsza „drużyna” mikrobioty, czyli wszystkich drobnoustrojów w naszym brzuchu, tym większe szanse na utrzymanie dobrego nastroju. Badania naukowe[2] potwierdzają, że nadmiar bądź ograniczona liczebność niektórych bakterii w jelitach może się wiązać ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia takich chorób, jak depresja czy zespół przewlekłego zmęczenia. Co więcej, to mikrobiota może decydować o tym, co mamy ochotę zjeść[3], albo poprzez wywoływanie zapotrzebowania na określone składniki, albo poprzez rezregulowanie „systemu” do momentu otrzymania odpowiedniego pokarmu! Może to być jedna z przyczyn, z powodu której tak trudno jest nam zmienić nawyki żywieniowe – mikroflora jelitowa, uformowana np. przez dietę wysokotłuszczową, może wysyłać nam niewłaściwe sygnały, skłaniające do sięgania po niezdrowe przekąski.

Dieta śródziemnomorska

Nie znaczy to jednak, że nie mamy wpływu na naszą jelitową, bakteryjną drużynę, która wpływa na nasz nastrój. Wprowadzenie modyfikacji w niezdrowej diecie, bazującej np. na produktach wysokotłuszczowych i węglowodanowych prostych bez odpowiedniej podaży błonnika, może stopniowo przyczyniać się do zmian w mikrobiocie, a co za tym idzie, w naszym samopoczuciu! Które produkty będą najlepsze? Te wpisujące się w założenia diety śródziemnomorskiej – to ona może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia m.in. depresji[4].

Jest to bardzo dobry model żywienia (nie dieta specjalna), bazujący na rybach, dużej ilości warzyw, dobrych tłuszczach roślinnych, zwłaszcza oliwie z oliwek, zbożach – kaszach, płatkach, makaronie i pieczywie. Produkty zbożowe stanowią podstawę każdego posiłku, dając energię. Nie ma w sumie jednej „diety” śródziemnomorskiej: inaczej jedzą Grecy, Włosi, którzy jedzą inaczej niż Francuzi i Hiszpanie, ale mają wiele wspólnych zasad. Ponieważ jest to wzorzec żywieniowy – a nie ustrukturyzowana dieta – sami, a najlepiej z pomocą dietetyka określamy, ile kalorii powinniśmy spożywać, aby schudnąć lub utrzymać prawidłową masę ciała. W ramach żywienia w modelu śródziemnomorskim kładzie się nacisk na jedzenie owoców, warzyw, produktów pełnoziarnistych, w tym kasze i płatki zbożowe, fasoli, orzechów, roślin strączkowych, oliwy z oliwek oraz aromatycznych ziół i przypraw; ryby i owoce morza przynajmniej kilka razy w tygodniu; i drób, jajka, ser i jogurt z umiarem, oszczędzając przy tym słodycze i czerwone mięso na specjalne okazje.

wyjaśnia dr Hanna Stolińska, dietetyk kliniczny, ekspert w kampanii Dobre Zboże Wiele Może.

Witaminy z grupy B, witamina C i magnez

W diecie warto też pamiętać o składnikach odżywczych, które wspierają proces powstawania serotoniny. Produkty bogate w witaminy z grupy B, witaminę C oraz w magnez, które znajdziemy np. w kaszy i płatkach jaglanych, przyczyniają się do prawidłowej syntezy hormonu szczęścia[5]. Niedobory tych składników oraz kwasu foliowego mogą przyczyniać się do występowania irytacji bądź depresji[6], zaś ich właściwa podaż to jeden z kluczy do szczęścia. Warto więc spojrzeć na jedzenie znajdujące się na talerzu w nieco inny sposób niż zazwyczaj – to w końcu jeden z czynników, który może wywołać uśmiech na naszej twarzy. Po więcej zajrzyj na www.dobrezboze.pl.

[1] K. Tomaszewska-Warda et al., Ocena jakości snu w odniesieniu do stężenia serotoniny i melatoniny w surowicy u osób z marskością wątroby. Folia Medica Lodziensia, 2014, 41/2:169-180

[2] E. Gulas et al., Jak mikrobiologia może wpływać na psychiatrię? Powiązania między florą bakteryjną jelita zaburzeniami psychicznymi. Psychiatr. Pol. 2018; 52(6): 1023–1039

[3] Alock J, Maley CC, Aktipis CA. Is eating behavior manipulated by the gastrointestinal micro-biota? Evolutionary pressures and potential mechanisms. BioEssays 2014; 36(10): 940–949

[4] ibidem

[5] P. Glibowski, A. Misztal, Wpływ diety na samopoczucie psychiczne. Bromat. Chem. Toksykol. – XLIX, 2016, 1, str. 1 – 9

[6] ibidem

Dobre zboże wiele może

Dobre zboże wiele może #CzerpZeZboża to kampania poświęcona kaszom i płatkom zbożowym: cichym bohaterom polskiej kuchni. Zapraszamy na www.dobrezboze.pl po inspiracje i wiedzę na temat dobrych zbóż! Celem kampanii jest popularyzowanie jakościowych informacji o zbożach i powstałych z nich przetworach, a także ich właściwościach odżywczych. Organizatorem kampanii edukacyjnej jest Stowarzyszenie Producentów Produktów Zbożowych.

O Stowarzyszeniu:

Stowarzyszenie Producentów Produktów Zbożowych (SPPZ) to organizacja non-profit, która zrzesza producentów produktów zbożowych – w szczególności kasz i płatków. Stowarzyszanie działa na rzecz ochrony środowiska i zdrowia oraz rozwoju nowych technologii w zakresie produkcji oraz przetwórstwa produktów zbożowych, przyjaznych środowisku i zdrowiu. Jednym ze strategicznych obszarów działalności jest podejmowanie inicjatyw edukacyjnych, mających na celu rzetelne informowanie opinii publicznej o jakości i właściwościach prozdrowotnych produktów zbożowych. W trosce o konsumentów Stowarzyszenie dokłada starań, aby nieustannie zapewniać wysoką jakość produktów na rynku. Współpracować będzie również z instytucjami państwowymi, naukowymi, laboratoriami badawczymi, dostawcami surowców. Firmy członkowskie i założycielskie Stowarzyszenia: Cenos Sp. z o.o., Kupiec Sp. z o. o., Lestello Sp. z o.o., Melvit S.A., Rol-Ryż Sp. z o.o., Sawex Foods Sp. z o.o., Soligrano Sp. z o.o. Sp. k., Sonko Sp. z o.o.

Hanna Stolińska:

Doktor nauk o zdrowiu, dietetyk kliniczny. Przez siedem lat pracowała w Instytucie Żywności i Żywienia. Pomaga osobom z problemem nadwagi i otyłości, cierpiącym na choroby dietozależne oraz będącym na dietach alternatywnych (ze szczególnym uwzględnieniem diet roślinnych). Prowadzi liczne szkolenia dla dietetyków i lekarzy oraz wykłady dla rodziców i osób starszych. Współpracuje z Narodowym Programem Zdrowia i przy realizacji kampanii społecznych. Jedna z założycielek Fundacji Kobiety bez Diety. Autorka artykułów naukowych i popularnonaukowych, aktywny uczestnik konferencji polskich i zagranicznych, autorka wielu książek o odżywianiu, między innymi „Love Vegan”, „Jeść́ zdrowiej”, „Jelito drażliwe. Leczenie dietą”, „Insulinooporność. Leczenie dietą”, „Zdrowe stawy. Leczenie dietą”, „Jedz zielone”, ,,Zakłamane jedzenie'', ,,Dieta przy osteoporozie''.